हेटौंडा– पूर्वी मकवानपुरको बकैया गाउँपालिकाका स्थानीयले दूध बिक्रीबाट मनग्य आम्दानी गरिरहेका छन् । गाउँपालिकाले नै व्यावसायिक पशुपालनलाई प्रोत्साहन गर्दै बजारीकरण र समयमै भुक्तानीको सुनिश्चितता गराएसँगै यहाँका किसानहरु उत्साहित बन्दै पशुपालनमा लागेका हुन् ।
दूध बिक्रीबाट बकैया गाउँपालिकाका कृषकले हाल मासिक ४ करोड रुपैयाँभन्दा बढी भुक्तानी लिने गरेका छन् । भक्तपुर–५ खरिपाटीमा रहेको शिवपुरी डेरीसँग पालिकाले दश वर्षका लागि दूध बिक्री गर्ने सम्झौता गरेको छ । किसानले उत्पादन गरेको दूध डेरीले सरदर ७२ रुपियाँमा खरिद गर्दै आएको छ । गत वर्षदेखि दैनिक छ हजार लिटर दूध सङ्कलन थालेको पालिकामा अहिले दैनिक सरदर २० हजार लिटर दूध सङ्कलन हुँदै आएको छ । दैनिक २१ हजार लिटरसम्म पालिकासँग दूध खरिद गर्ने र १५÷१५ दिनमा भुक्तानी गर्नेगरी सम्झौता गरिएको डेरी सञ्चालक विश्वराज खड्काले बताए । शिवपुरी डेरीले पालिका र पालिकाले किसानको खातामा दूधको सिधै भुक्तानी दिने व्यवस्था मिलाइएको छ ।
दूध बिक्रीबाट आम्दानी हुन थालेपछि ग्रामीण क्षेत्रमा बसोबास गर्ने नागरिकको दैनिकी फेरिएको छ । जीवन निर्वाह गर्न ज्याला, मजदुरीमा भर गर्नुपर्ने अवस्था बिस्तारै घट्दै गएको छ । पालिकाले कृषि र पशुपालनलाई प्राथमिकतामा राखेर विकास गर्न थालेपछि यहाँका किसान व्यवसायीक पशुपालनमा जोडिन थालेका हुन् । बकैया गाउँपालिकाले पशुपालन सम्बन्धी शिविर तालिम, बहुवर्षीय, मौसमी घाँसको बीउ निःशुल्क र साइलेज ९घाँसलाई मेसिनबाट गुन्द्रुक बनाइएको पशु आहार० मा अनुदान दिएर दूधको भुक्तानी सुनिश्चित गरिदिएपछि दूध विक्री गरेर किसानले आम्दानी गर्न सफल भएका छन् । व्यावसायिक रुपमा गाईभैँसी पाल्नेको संख्या पनि बढ्दै गएको छ ।
परम्परागत शैलीमा एकवटा गाई मात्रै पालन गर्दै आएका बकैया–५ पावसका सोमबहादुर माझीको खोरमा केही समयअघिदेखि ६ वटा गाई छ । दैनिक ५५ लिटर भन्दा बढी दूध बिक्री गर्दै आएका माझीले सबै खर्च कटाएर मासिक ६० हजार आम्दानी हुने बताए । खेतीपातीमा मात्रै निर्भर रहेकोमा अहिले पशुपालनबाट दूध बिक्री गरेर आएको आम्दानी बालबच्चाको शिक्षाका साथै दैनिक जीवनयापन गर्न सहज भएको उनले बताए ।
त्यस्तै बकैया–५ तिनतल्लेका फुलराज गोले र भरत घिसिङ लगायतकाले गाई पालन गरेर दूध बिक्री गर्दै राम्रो आम्दानी लिन सफल भएका छन् । १२ वटा वडा रहेको यस पालिकाको ३, ४, ५, ७, ८, ९, १०, ११ र १२ नं. वडामा व्यावसायिक पशुपालन हुँदै आएको छ । यहाँ ९० प्रतिशतले गाई र १० प्रतिशत किसानले भैँसी पालन गर्ने गरेको गाउँपालिकाका अध्यक्ष धर्मराज लामिछानेले जानकारी दिए ।
सहकारीले सञ्चालन गरेका ९ वटा चिस्यान मार्फत दूध सङ्कलन गरेर डेरीमा पठाउने गरिएको छ । शिवपुरी डेरीले मकवानपुरसहित चितवन, सिराहा, नवलपरासी र सप्तरीबाट सम्झौता गरेर दूध खरिदै गर्दै आएको छ । बकैयाको पहिचान कृषिसँग जोड्दै कृषिमार्फत कृषकहरूको जीवनस्तर सुधार्न लागिपरिरहेको गाउँपालिका अध्यक्ष लामिछाने बताउँछन् ।
‘अहिले दैनिक २० हजार लिटर दूध उत्पादन भइरहेको छ, अब हाम्रो लक्ष्य दैनिक ५० हजार लिटर पु¥याउने हो, किसानलाई समृद्ध बनाउन पालिकाले हरतवरले सहजीकरण गरिरहेको छ ।’ गाउँपालिका अध्यक्ष लामिछानेले भने । पालिकाले बहुवर्षीय र मौसमी घाँसको बिउ बिरुवामा दुई हजार लिटर दूध बिक्री गर्ने किसानलाई वार्षिक ३ हजार अनुदान दिर्दै आएको छ । पालिकाले छ करोड लगानीमा उद्योग स्थापना गरेर दाना र साइलेज उत्पादनसमेत गर्दै आइरहेको छ ।
